اتـــاق زیست

تکثیر ویروس ها
کم و بیش تکثیر در ویروس های مختلف یکسان است .
مراحل تکثیر برای ویروس های جانوری :
1- اتصال : در این مرحله رسپتور های ویروس به مولکولهایی از سطح بدن میزبان که برای هر ویروس
اختصاصی است متصل می شود .
2- نفوذ : در این مرحله ویروس به داخل سلول میزبان وارد می شود .
3- پوشش برداری Uncoating : در این مرحله ویروس پوشش های سطحی خود را از دست می دهد و به
صورت اسید نوکلوئیک تنها در می آید .
4- بیوسنتز مولکولهای ویروسی : در این مرحله ویروس اجزای خود را می سازد که دارای چند مرحله ی
کوچکتر است :
الف. رونویسی : mRNA ساخته می شود .
ب. همانند سازی ژنوم ویروس : ژنوم ساخته می شود .
ج. پروتئین سازیTranslation : کپسید ساخته می شود .
5- سوار شدن Assmbly : در این مرحله ژنوم ها و کپسید روی هم سوار می شوند و هر ژنوم داخل یک
کپسید قرار می گیرد و نوکلئوکپسید تشکیل می شود .
6- رها شدن Release : در این مرحله ویروس از سلول میزبان خارج می شود که دارای دو روش است :

الف- لیتیک Lytic : ویروس پوشش میزبان را لیز میکند . ویروس لیتیک ، ویروسی است که سلول میزبان را
پاره میکند و وارد محیط می شود مثل ویروس T2 و ویروس فلج اطفال .
ب- جوانه زدن Budding : در این نوع ویروس در ناحیه ی غشا قرار می گیرد ، غشا متورم می شوند و بعد
ارتباط غشا و سلول قطع می شود .

 
در هفته های آینده مطالب بسیار جالبی درباره ی ویروس ها خواهم گفت

رده ی بندی ویروس ها 
به طوری که قبلا نیز گفته شد برای سهولت مطالعه ی ویروس ها ، آنها را برحسب نوع میزبان به ویروس های حیوانی ، ویروس های باکتری ها ( باکتریوفاژ ها ) و ویروس های گیاهی تقسیم بندی می نمایند . این نوع رده بندی گرچه مطالعه ی ویروس ها را آسان تر می سازد ولی مبنای علمی ندارد .

رده بندی	بیماری
بیماری های عمومی : بیماری هایی که در آن ویروس ها از طریق رگ های خونی و لنف در سراسر بدن منتشر شده اند و اندام های متعددی را آلوده می سازند در بعضی موارد راش پوستی ایجاد میشود .	آبله ی انسانی ، آبله ی گاوی، سرخک ، سرخجه ، آبله مرغان ، تب زرد و تب دنگو
بیماری هایی که اصولا اندام ها ی خاصی را مبتلا می سازد :  سیستم عصبی	پولیومیلیت ، مننژیت ، آسپتیک ، هاری و آنسفالیت
سیستم تنفسی	آنفلوانزا ، سرماخوردگی معمولی ، فارنژیت ، ذات الریه ، سن سیتیال تنفسی ، برونشیت
پوست و غشاهای مخاطی	تبخال ، زگیل ، زنا ، مولوسکوم، کانتاجیوزوم
چشم	انواع گوناگون ورم ملتحمه ی چشم
کبد	هپاتیت عفونی ، هپاتیت سرمی ، تب زرد
غدد بزاقی	اوریون و سیتومگالو ویروس
دستگاه گوارش	ویروس آ گاستروآنتریت و ویروس ب گاستروآنتریت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 قدیمی ترین روش رده بندی ویروس های حیوانی بر مبنای اندام آلوده شده و بیماری تولید شده استوار بود و آن را بر مبنای علائم بیماری می نامند . چون یک نوع ویروس ممکن بر حسب اندامی که مورد حمله قرار می دهد بیش از یک نوع بیماری پدید آورد لذا ، این نوع رده بندی از نظر میکروبیولوژی رضایت بخش نیست گرچه ، کار مطالعه ی پزشک را تا حدی آسان می سازد .

                                                                                                                         ادامه دارد 

 

 

تعریف چند اصطلاح :
Virion : به یک ذره ی ویروسی کامل که قدرت آلوده کنندگی ( (Infectivity  داشته باشد .
Prion : مولکول پروتئینی است که در آن اسید نوکلوئیک تا به حال شناسایی نشده است و یک عامل بیماری
زا است . جنس آن از پروتئین است . می تواند باعث بیماری جنون گاوی و یا بیماری Scarpie  در گوسفندان
شود .
Capsid  : به پوشش پروتئینی اطراف ویروس می گویند و به واحد های تشکیل دهنده ی کپسید ، Capsomer
می گویند .
Envelope  ( پوشینه ) : گاهی در اطراف کپسید ویروس ها پوشش چربی از جنس غشا ( 2 لایه فسفولیپید +
پروتئین ) دیده می شود که از سلول میزبان گرفته شده و بیشتر در ویروس های جانوری دیده می شود .
ویروس تبخال پوشینه را از غشای هسته می گیرد و ویروس HIV  از غشای سیتوپلاسم.
Reseptor : مولکولهای پروتئینی یا گلیکو پروتئینی اند که توسط خود ویروس ساخته شده ، که روی سطح
کپسید و یا پوشینه قرار دارد و برای اتصال ویروس به میزبان لازم است .
ویروس ایدز رسپتور های خودش را به طور مداوم عوض می کند که این یکی ار عوامل مقاومت در برابر
داروهاست .
Interferon : مولکولهای گلیکو پروتئینی اند که توسط سلولهای میزبان علیه ویروس تولید می شود .
اینترفرون مانع سنتز پروتئین های ویروس می شود و همچنین باعث کم شدن جوانه زدن بعضی از ویروس ها
از سطح بدن میزبان می شوند .
Viroid  : عامل بیماری زایی گیاهی هستند که دارای اسید نوکلئیک اند ( RNA تک رشته ای ) و فاقد پوشش
پروتئین است .
ریخت شناسی ویروس ها:
از روی معماری کپسید که به وسیله ی میکروسکپ الکترونی شناخته می شود ویروس ها را میتوان به چند
شکل تقسیم بندی کرد :
1. ویروس های ماریچی(Helical   ): این ویروس ها به میله های درازی شبیه هستند که ممکن است سخت و
محکم یا انعطاف پذیر باشند . کپسید آنها استوانه ی تو خالی با ساختمان مارپیچی است که اسید نوکلئیک
مرکزی را احاطه می کند . مثل ویروس های آنفوانزا و موزاییک تنباکو .
2. ویرس های بیست وجهی (Icosahedral ) : در این نوع کپسید به صورت یبیست وجهی است  . ویروس
های فاج اطفال ، آدنو ویروس و پولیو ویروس ازاین نوع اند .
3. ویروس های کمپلکس (Complex ) : این نوع ویروس ها به دو صورت هستند : الف ) هر دو نوع تقارن
قبلی را دارند . یعنی دارای سر بیست وجهی و دم مار پیچی مثل باکتریو فاژ T2 . ب ) کپسید ها تقارن خاصی
ندارند و دارای شکلی پیچیده هستند مثل ویروس آبله .

 

ویروس ها  Viruses  :
تا اواخر قرن نوزدهم اصطلاح ویروس های پالایه پذیر برای مشخص کردن عوامل عفونی که از پلایه های
عبور دهنده ی باکتری ها ، قارچ ها و پروتوزوئر ها می گذراند اطلاق می شد .  چند سال بعد اصطلاح پالایه
پذیر حذف شد و کلمه ی ویروس ( به معنی سم ) اختصاصا به عوامل عفونی پالایه پذیر غیر قابل روئیت  با
میکروسکوپ معمولی اطلاق گردید .
طی دهه ی اول قرن بیستم اغلب دانشمندان عقیده داشتند که ویروس ها عوامل عفونی مشخصی هستند که فقط
از نظر اندازه با سایر میکروب ها تفاوت پیدا می کنند معهذا ، بزودی کشف گردید که ویروس ها روش خاص
خود را برای تولید مثل دارند و ترکیب شیمیایی آن مشخص می باشد  .
ویروس ها کوچکترین و ساده ترین موجودات  زنده ای اند که انگل اجباری درون سلولی هستند .ویروس ها
فقط در موجود زنده کشت می شوند و در مواد بی جان رشد نمی کنند .
یک موجود زنده دارای یک سری ویژگی هایی است که شامل : متابولیسم ، تنفس ، تغییر پذیری ، تکثیر ،
پاسخ به تحریکات محیطی ، رشد و نمو و ... می باشد   .
ویروس ها فقط دارای تکثیر و تغییر پذیری از بین ویژگی های موجودات زنده هستند .
میزبان ویروس ها :
میزبان ویروس عبارتست از گونه هایی از میزبان که ویروس بتواند آنها را آلوده کند . ویروس ها فقط در
درون گونه های خاصی تکثیر پیدا می کنند .و از این رو آنها را به سه گروه اصلی به نام ویروس های حیوانی
، ویروس های باکتریایی ( باکتریوفاژ ها ) ، و ویروس ها ی گیاهی تقسیم می کنند . در هر رده ، هر نوع
ویروس معمولا سلول های گونه ی خاصی را می تواند آلوده کند .
ساختمان ویروس ها :
ویروس یک ساختمان نوکلئو پروتئینی ساده دارد .که شامل پروتئین و اسید نوکلوئیک است .
ویروس بر خلاف موجودات دیگر یا دارای DNA است یا RNA و هر دوی آنها را نمی تواند با هم داشته
باشد .
ویروس ها چرخه ی زندگی خاص خودشان را دارند و فقط این چرخه درون سلول زنده اتفاق می افتد . اجزای
ویروس هنگام تکثیر از هم می پاشد و به صورت اسید نوکلئیک برهنه در می آید .و بعد درون سلول مخزن
ژنتیکی خود را می سازد. ویروس ها تنها موجودات زنده ای هستند که صفات را بوسیله ی RNA به نسل بعد
منتقل می کند .
اندازه ی ویروس ها :
اندازه ی ویروس ها اول بار با روش پالیدن از پالایه های واجد منافذی با قطر معینی تخمین زده شده است .
امروزه اندازه ی ویروس ها با اولتراسانتریفوگاسیون و میکروسکوب الکترونی نیز تعیین می گردد و در بین
این روش ها میکروسکوپ الکترونی نتایج دقیق تری را ارائه می دهد .گرچه ویروس ها از نظر اندازه
متفاوتند ولی اکثرا فوق العاده کوچکتر از باکتری ها هستند . ( برخی از انواع درشت تر نظیر ویروس آبله
تقریبا به اندازه ی برخی از میکروب های کوچک نظیر مایکو پلاسما ، ریکتسیا ها و کلامیدیا ها می باشند ) .
قطر ویروس ها بین 20 تا 300 نانو متر می باشد .

  

                                               

                                                           مقایسه اندازه چند نوع ویروس با یک باکتری

                                                         

توضیحاتی درباره ی کروکودیل ها ( تمساحان ) :
سازش های غذایی کروکودیل ها : تمساحان عمدتا در آب های راکد و باتلاق ها به سر می برند . علاقه مند
هستند طعمه های بزرگی را شکار کنند پس بایستی اولا طعمه را در مرز آب و خشکی بگیرند ، ثانیا تا حد
ممکن به آنها نزدیک شوند . به همین منظور چشم ها ، گوش ها و منافذ بینی به بالای سر منتقل شده اند . بر
این اساس قادرند تقریبا به فرم غوطه ور در بیایند و بدون دیده شدن به طعمه نزدیک شوند و در فرصت
مناسب طعمه را به درون آب کشیده ، ابتدا خفه کرده و سپس از آن تغذیه کنند . برای خفه کردن طعمه آن را به
عمق آب می کشند . در این زمان پلک سوم چشم ها را می پوشاند ، اسفنگتر ، نوستریل ها را مسدود می کند و
چین های پوستی روزنه ی گوش را می بندد .
برای جلوگیری از خفه شدن در اثر ورود آب به درون شش ها عضوی به نام اپی گلوت در تمساحان ایجاد شده
که قادر است منفذ تنفسی را ببندد ، به این ترتیب از ورود آب به شش جلوگیری می شود .
صفات تکاملی تمساحان : تمساحان در برخی صفات پیشرفتهایی حاصل کرده اند و آنها را به پرندگان و
پستانداران نزدیک کرده :
1.همانند پرنگان و پستانداران قلب چهار حفره ای دارند .
2.مجهز به دندان تکودنت اند همانند پستانداران .
3.همانند پرندگان و پستانداران دنده های دو سر دارند .
4.همانند پستانداران دارای دیافراگم اند که حفره ی سینه ای را از حفره ی شکمی جدا می کند اما دیافراگم آنها
با دیافراگم پستانداران همولوگ نیست .

 
 به امید خدا از هفته ی آینده در مورد ویروس ها خواهم نوشت