اتـــاق زیست

 
عفونت های ویروسی کند :
عفونت ویروسی کند فرایند بیماری است که طی مدت طولانی به تدریج پدید می آید ( این مفهوم بدان معنی نیست که تکثیر ویروسی به طور غیرعادی کند صورت می گیرد ) . عفونت های ویروسی کند معمولا مرگ آور است . یکی از این بیماری ها کرو Kuru  می باشد که اولین بار در سال1957 در قبیله ی آدم خواری در گینه ی نو مشاهده شده است . کرو بیماری تحلیل برنده ی مغز است که یک یا دو سال بعد از شروع اولین علائم بیماری منجر به مرگ بیمار می شود . مثال های دیگر در مورد عفونت های ویروسی کند در ادامه آورده خواهد شد .به طوری که گفته خواهد شد عوامل مولد کرو و بیماری های ویروسی کند شناخته نشده است ولی ، شواهدی در دسترس است که این عوامل ، ویروس مانند ها Viroids باشند . ناگفته نماند که در سالهای اخیر این عوامل را پریون نامیده اند و جز پروتئین در ساختار آنها چیزی نیافته اند . ویروئید ها قطعات بسیار کوتاه RNA برهنه با 300 تا 400 نوکلئوتید می باشند که فاقد غلاف پروتئینی هستند . پیوند های بازی متعددی در نوکلئوتیدها به وجود آمده و مولکول را به صورت ساختار بسته تا خورده ی سه بعدی در می آورد و به نظر می رسد که در این حالت این مولکول از گزند آنزیم های سلولی محافظت می شود . تا کنون این نوع ذرات را منحصرا به عنوان عوامل بیماری زایی گیاهی شناخته اند . یکی از ویروئید های کاملا شناخته شده ویروئید مولد غده ی دوکی سیب زمینی است . این ویروئید قادر است ویروس را آلوده کرده و بدون دارا بودن کپسید تکثیرپیدا کند . این ویروئید در سیب زمینی و گوجه فرنگی بیماری ایجاد می کند . ویروس های معمولی گاهی منبع عفونت های ویروسی کند می باشند . به عنوان مثال ویروس سرخک چندین سال بعد از ایجاد بیماری سرخک ممکن است عامل شکل نادری از آنسفالیت به نام پان آنسفالیت ، اسکلروز دهنده ی نیمه حاد باشد . مکانیسمی که یک ویروس معمولی می تواند عفونت ویروسی ایجاد کند شناخته نشده است .

آلودگی ویروس های نهفته
در برخی از آلودگی های ویروسی ، ذرات ویروسی بدون تولید بیماری می توانند به مدت طولانی ( غالبا چند سال ) به حالت تعادل با سلول میزبان بسر برند . مثال مناسب در این باره آلودگی لب ها با ویروس تبخال می باشد . در این مورد ، ویروس می تواند ساکن سلول های میزبان و سلول های عصبی گشته ولی آسیبی به آنها نرساند . منتهی در صورت فعال شدن ذرات ویروسی به وسیله ی محرک هایی نظیر تب ، آفتاب زدگی ، تاول یا تبخال به وجود می آید .
نکته ی جالب توجه دیگر این است که در برخی از افراد تکثیر ویروسی بدون ظاهر شدن علائم انجام می گیرد . گرچه درصد بالایی از انسان ها ناقل ویروس تبخال می باشند ولی اکثر آنها هرگز علائم بیماری را نشان نمی دهند . در برخی از آلودگی های ویروسی نهفته ، ویروس ممکن است به حالت لیزوژنیک در درون سلول های میزبان بسر برد . ویروس آبله مرغان – زونا مثال دیگری از این قبیل ویروس ها هستند که می توانند به حالت نهفته بسر برند . آبله مرغان بیماری دوره ی کودکی است که در آن ویروس مولد از ویروس زونا که یک بیماری عصبی دوره ی بلوغ است تمیز داده نمی شود . زونا فقط در عده ی کمی از مردم با سابقه ی آبله مرغان پدید می آید . بسیاری از پژوهشگران عقیده دارند که زونا ممکن است در اثر فعال شدن مجدد ویروس آبله مرغان که سالها به حالت نهفته در سلولهای عصبی بسر برده ایجاد گردد .

 مشخصات :
Herpes Virus  : عامل مولد تبخال. این ویروس داخل نورون ها به صورت خفته است و در شرایطی مثل ترس بیدار می شوند . این ویروس دارای دو تیپ است . HSV  تیپ 1 در اطراف دهان ، چشم و در ناحیه ی انگشتان تبخال ایجاد می کند و HSV  تیپ 2 هرپس ژنیتال ایجاد می کند که در دستگاه تناسلی خانم ها مخصوصا مادران باردار می تواند خطرناک باشد و باعث آنسفالیت ( عفونت مغز ) شود .  ویروس تبخال اگر وارد بدن شود تا آخر عمر می تواند داخل بدن بماند . HSV  تیپ2 میتواند با سرطان گردن رحم ( کارسینو ماسرویکس ) ارتباط مستقیم داشته باشد . دارو هایی که می توانند ضد ویروس تبخال به کار روند : یدودئوکسی یوریدین و آسیکلوویر VZV  واریسلا زوستر ویروس : عامل مولد آبله مرغان و زونا . ویروس آبله مرغان بعد از بهبودی می تواند در بدن مخفی شود و در شرایطی عفونت کند و بیماری زونا را ایجاد کند . آبله مرغان در همه جای بدن اثر می گذارد ولی زونا فقط در یک نقطه از بدن اثر میکند و با درد شدید همراه است .

تکثیر ویروس ها
کم و بیش تکثیر در ویروس های مختلف یکسان است .
مراحل تکثیر برای ویروس های جانوری :
1- اتصال : در این مرحله رسپتور های ویروس به مولکولهایی از سطح بدن میزبان که برای هر ویروس
اختصاصی است متصل می شود .
2- نفوذ : در این مرحله ویروس به داخل سلول میزبان وارد می شود .
3- پوشش برداری Uncoating : در این مرحله ویروس پوشش های سطحی خود را از دست می دهد و به
صورت اسید نوکلوئیک تنها در می آید .
4- بیوسنتز مولکولهای ویروسی : در این مرحله ویروس اجزای خود را می سازد که دارای چند مرحله ی
کوچکتر است :
الف. رونویسی : mRNA ساخته می شود .
ب. همانند سازی ژنوم ویروس : ژنوم ساخته می شود .
ج. پروتئین سازیTranslation : کپسید ساخته می شود .
5- سوار شدن Assmbly : در این مرحله ژنوم ها و کپسید روی هم سوار می شوند و هر ژنوم داخل یک
کپسید قرار می گیرد و نوکلئوکپسید تشکیل می شود .
6- رها شدن Release : در این مرحله ویروس از سلول میزبان خارج می شود که دارای دو روش است :

الف- لیتیک Lytic : ویروس پوشش میزبان را لیز میکند . ویروس لیتیک ، ویروسی است که سلول میزبان را
پاره میکند و وارد محیط می شود مثل ویروس T2 و ویروس فلج اطفال .
ب- جوانه زدن Budding : در این نوع ویروس در ناحیه ی غشا قرار می گیرد ، غشا متورم می شوند و بعد
ارتباط غشا و سلول قطع می شود .

 
در هفته های آینده مطالب بسیار جالبی درباره ی ویروس ها خواهم گفت

رده ی بندی ویروس ها 
به طوری که قبلا نیز گفته شد برای سهولت مطالعه ی ویروس ها ، آنها را برحسب نوع میزبان به ویروس های حیوانی ، ویروس های باکتری ها ( باکتریوفاژ ها ) و ویروس های گیاهی تقسیم بندی می نمایند . این نوع رده بندی گرچه مطالعه ی ویروس ها را آسان تر می سازد ولی مبنای علمی ندارد .

رده بندی	بیماری
بیماری های عمومی : بیماری هایی که در آن ویروس ها از طریق رگ های خونی و لنف در سراسر بدن منتشر شده اند و اندام های متعددی را آلوده می سازند در بعضی موارد راش پوستی ایجاد میشود .	آبله ی انسانی ، آبله ی گاوی، سرخک ، سرخجه ، آبله مرغان ، تب زرد و تب دنگو
بیماری هایی که اصولا اندام ها ی خاصی را مبتلا می سازد :  سیستم عصبی	پولیومیلیت ، مننژیت ، آسپتیک ، هاری و آنسفالیت
سیستم تنفسی	آنفلوانزا ، سرماخوردگی معمولی ، فارنژیت ، ذات الریه ، سن سیتیال تنفسی ، برونشیت
پوست و غشاهای مخاطی	تبخال ، زگیل ، زنا ، مولوسکوم، کانتاجیوزوم
چشم	انواع گوناگون ورم ملتحمه ی چشم
کبد	هپاتیت عفونی ، هپاتیت سرمی ، تب زرد
غدد بزاقی	اوریون و سیتومگالو ویروس
دستگاه گوارش	ویروس آ گاستروآنتریت و ویروس ب گاستروآنتریت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 قدیمی ترین روش رده بندی ویروس های حیوانی بر مبنای اندام آلوده شده و بیماری تولید شده استوار بود و آن را بر مبنای علائم بیماری می نامند . چون یک نوع ویروس ممکن بر حسب اندامی که مورد حمله قرار می دهد بیش از یک نوع بیماری پدید آورد لذا ، این نوع رده بندی از نظر میکروبیولوژی رضایت بخش نیست گرچه ، کار مطالعه ی پزشک را تا حدی آسان می سازد .

                                                                                                                         ادامه دارد 

 

 

تعریف چند اصطلاح :
Virion : به یک ذره ی ویروسی کامل که قدرت آلوده کنندگی ( (Infectivity  داشته باشد .
Prion : مولکول پروتئینی است که در آن اسید نوکلوئیک تا به حال شناسایی نشده است و یک عامل بیماری
زا است . جنس آن از پروتئین است . می تواند باعث بیماری جنون گاوی و یا بیماری Scarpie  در گوسفندان
شود .
Capsid  : به پوشش پروتئینی اطراف ویروس می گویند و به واحد های تشکیل دهنده ی کپسید ، Capsomer
می گویند .
Envelope  ( پوشینه ) : گاهی در اطراف کپسید ویروس ها پوشش چربی از جنس غشا ( 2 لایه فسفولیپید +
پروتئین ) دیده می شود که از سلول میزبان گرفته شده و بیشتر در ویروس های جانوری دیده می شود .
ویروس تبخال پوشینه را از غشای هسته می گیرد و ویروس HIV  از غشای سیتوپلاسم.
Reseptor : مولکولهای پروتئینی یا گلیکو پروتئینی اند که توسط خود ویروس ساخته شده ، که روی سطح
کپسید و یا پوشینه قرار دارد و برای اتصال ویروس به میزبان لازم است .
ویروس ایدز رسپتور های خودش را به طور مداوم عوض می کند که این یکی ار عوامل مقاومت در برابر
داروهاست .
Interferon : مولکولهای گلیکو پروتئینی اند که توسط سلولهای میزبان علیه ویروس تولید می شود .
اینترفرون مانع سنتز پروتئین های ویروس می شود و همچنین باعث کم شدن جوانه زدن بعضی از ویروس ها
از سطح بدن میزبان می شوند .
Viroid  : عامل بیماری زایی گیاهی هستند که دارای اسید نوکلئیک اند ( RNA تک رشته ای ) و فاقد پوشش
پروتئین است .
ریخت شناسی ویروس ها:
از روی معماری کپسید که به وسیله ی میکروسکپ الکترونی شناخته می شود ویروس ها را میتوان به چند
شکل تقسیم بندی کرد :
1. ویروس های ماریچی(Helical   ): این ویروس ها به میله های درازی شبیه هستند که ممکن است سخت و
محکم یا انعطاف پذیر باشند . کپسید آنها استوانه ی تو خالی با ساختمان مارپیچی است که اسید نوکلئیک
مرکزی را احاطه می کند . مثل ویروس های آنفوانزا و موزاییک تنباکو .
2. ویرس های بیست وجهی (Icosahedral ) : در این نوع کپسید به صورت یبیست وجهی است  . ویروس
های فاج اطفال ، آدنو ویروس و پولیو ویروس ازاین نوع اند .
3. ویروس های کمپلکس (Complex ) : این نوع ویروس ها به دو صورت هستند : الف ) هر دو نوع تقارن
قبلی را دارند . یعنی دارای سر بیست وجهی و دم مار پیچی مثل باکتریو فاژ T2 . ب ) کپسید ها تقارن خاصی
ندارند و دارای شکلی پیچیده هستند مثل ویروس آبله .