بسم الله الرحمن الرحیم
خصوصیات کشت و بیوشیمیایی:
در صورتیکه شرایط بی‌هوازی فراهم باشد و یا باکتری کزاز را همراه باکتریهای هوازی کشت دهند، کلستریدیوم تتانی در تمام محیطهای مغذی آزمایشگاهی رشد می‌کند. کلونی‌های این باکتری در سطح آگار نامنظم بوده و مرکز کلونی متراکم و اطراف آن ریش ریش یا ریزوئید (شبیه ریشه درخت) بنظر می‌رسد. اما در عمق محیطهای جامد کروی، کرک دار و پنبه‌مانند است.
در صورتیکه محیط حاوی خون باشد همولیز می‌دهد و در اطراف کلونی‌ها منطقه بی‌رنگ همولیز نمایان می‌شود. به دلیل تحرک زیاد باکتری در محیط Blood Agar ، حالت Swarming ایجاد می‌شود اما در صورتیکه در محیط آگار خون سخت (داراری 3% آگار)، حالت Swarming ایجاد نخواهد شد و اطراف کلونی‌ها همان ریزوئید بوجود می آید. رشد باکتری در محیطهای مایع در ابتدا با کدر شدن مختصر محیط همراه است اما به زودی باکتریها رسوب می‌کنند و محیط شفاف می‌شود. در محیطهای مایع حاوی قطعات کبد، گوشت و یا مغز رشد باکتری فراوان بوده و بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند. در ستون ژلاتین ابتدا باکتری در مسیر کشت رشد می‌کند و بتدریج رشته‌های پنبه‌ای مانندی در اطراف محور کشت ایجاد می‌شود و منظره برس را مجسم می‌کند سرانجام ژلاتین ذوب، سیاه رنگ و گازدار می‌شود.
کلستریدیوم تتانی هیچ یک از کربوهیدراتها را تخمیر نمی‌کند اما اضافه کردن گلوکز به محیط کشت ساده رشد این باکتری را تقویت می‌کند (؟). در محیط شیر تورنسل اغلب تغییری ایجاد نمی‌کند ولی بعضی از سویه ها،با کندی شیر را منعقد می‌کنند. واکنشهای احیاء نیترات و بلودو متیلن، اندول، MR و VP این باکتری منفی بوده ولی به میزان کمی H2S تولید می‌کند.
ساختار آنتی‌ژنی:
تمام سویه‌های کلستریدیوم تتانی دارای دو آنتی‌ژن مشترک از نوع گلیکو پروتئین و مقاوم در برابر گرما می‌باشند که با اعداد IV و V نمایش داده می‌شوند ولی تعدادی آتی‌ژن های حساس به گرما مربوط به تاژک یا پیکر باکتری در آنها وجود دارد که در سویه‌های مختلف یکسان نیست. اسمیت با توجه به اینگونه تفاوتها در این باکتری 9 سروتیپ تشخیص داده است (در بعضی منابع 10 سروتیپ).
زهرابه‌زایی:
کلستریدیوم تتانی 3 نوع زهرابه یا توکسین تولید می کند:
1- همولیزین Hemolysin یا تتانو لیزین Tetanolysin : موجب ترکاندن و لیز گلبولهای قرمز می‌شود.
2- تتانو اسپاسمین Tetanospasmin : یک نوروتوکسین است که باعث انقباض عضلات می‌شود.
3- ناون اسپاسموژنیک Nonspasmogenic : برخلاف تتانو‌اسپاسمین باعث انقباض عضلات نمی‌شود.
تتانو اسپاسمین عامل علائم ویژه کزاز است. این توکسین پروتئینی بوده و توسط پلاسمید باکتری کد می‌شود. وزن مولکولی 150 هزار دالتون دارد. در صورتیکه تزریق شود بسیار کشنده است اما تجویز از راه دهان آسیبی وارد نمی‌کند (مقاومت کم در برابر اسید). حساسیت در برابر این زهرابه متفاوت است. اسب و انسان از همه حساستر هستند. 1 میلی گرم زهرابه‌ی خالص، برای کشتن 75-50 میلیون موش کافی است!
در مورد Nonspasmogenic اطلاعات زیادی وجود ندارد.
از نظر خصوصیات آنتی ژنی زهرابه، تفاوتی بین سویه های مختلف این باکتری تشخیص داده نشده است.