اتـــاق زیست

...

کشفیات جزیره گالاپاگوس
کشتی همایونی بیگل در 15 سپتامبر 1835 به مجمع الجزایر گالاپاگوس که غالبا به نام «جزایر افسون» مشهور است
رسید و در هفدهم سپتامبر در بندرگاه جزیره «چاتهام» لنگر انداخت . داروین برای دیدن درختان نخل و پرندگان
رنگارنگ و جنگلها و طوطیان به خشکی رفت اما تنها صحرایی آتشفشانی با انواع غیر منتظره حیات وحش دید . در
دیدار از جزایر متعدد ، داروین از مشاهده اشکال مشابه زمین شناسی و جانوران شگفت آور در حیرت ماند . مشاهده
سهره های کدر رنگ ، لاک پشتهای عظیم الجثه و باسترکهای باغی بر افکار او اثری نهاد که در «اصل انواع» که 24
سال بعد در 1859 منتشر شد جلوه نمود .
مجمع الجزایر گالاپاگوس شامل 10 جزیره اصلی است که در 600 میلی غرب اکوادور در امریکای جنوبی واقعند .
«آلبه مارل» که بزرگترین جزیره است 80 میل طول و 4000 پا از سطح دریا ارتفاع دارد . چاتهام ، ایندفاتیگبل ،
جیمز ، ناربورو و چارلز هرکدام در حدود 10 تا 20 میل طول و در حدود 3000 میل ارتفاع دارند . در کل مجمع
الجزایر روی هم رفته 28000 میل مربع مساحت دارد که در حدود 23000 میل آن پوشیده از آب است . بیش از
نصف آلبه مارل خشکی است .
داروین در ناحیه ای محصور بین صخره های پوشیده از علف های دریایی در کناره آبها و منطقه علفهای ساقه دار و
سبزه ها ، با محیط زیست گیاهی بسیار متنوعی روبه رو شد . در مجمع الجزایر سه منطقه گیاهی دیده می شود : منطقه
پست و خشک ، منطقه متوسط و منطقه مرتفع و مرطوب جنگل های حاصلخیز . جزایر بزرگتر یعنی جیمز ، چارلز ،
ایندفاتیگبل و آلبه مارل در نقاط مرتفع پوشیده از سرخس و در نقاط پست ساحلی بی حاصل و صخره ای هستند .
داروین از پستانداران زمینی تنها دو نوع موجود در گالاپاگوس یافت ، موش و موش صحرایی . داروین مطمئن بود که
موش بومی جزایر است و آن را Mus galapagoensis نامید اما بعدا متقاعد شد که این جانور با کشتی از امریکای
شمالی به جزیره آمده است و چون تصور کرد که موش صحرایی هم احتمالا از اروپا به جزیره وارد شده است به وجود
آن اهمیتی نداد .
پرندگان فراوان ترین موجودات جزایر بودند و داروین در حدود 26 نوع از پرندگان خشکی مشاهده کرد که همگی
خاص مجمع الجزایر گالاپاگوس بودند به جز bobolink یا Dolichonyx Oryzivorus که بومی امریکای شمالی
در حوالی مدار 45 است .
داروین 11 نوع پرنده آبی را مشاهده کرد و تنها سه نوع را از آن میان جدید یافت .
بنا به اظهار داروین خزندگان حیرت آورترین مشخصات جانورشناسی را به جزایر می دهند . وی سوسمار کوچکی از
جنس سوسمارهای امریکای جنوبی و دو سوسمار از جنس Amblyrhynchos که خاص گالاپاگوس بود یافت و بعدا
متوجه انواع مارهایی شد که با Psammophis temminikii شیلی یکی بودند . مشاهده سه نوع لاک پشت عظیم
الجثه نخستین جوانه این اندیشه را در ذهن داروین رویاند که انواع جدید می تواند با روند انتخاب طبیعی شکل بگیرد .
شانزده نوع حلزون خشکی و دو گونه متمایز از این جانور به دست آمد و همه آنها به جز حلزون مارپیچی که در
تاهیتی نمونه اش دیده شد مخصوص گالاپاگوس بودند . داروین برای جمع آوری حشرات رنج بسیار برد اما چون حتی
در مناطق مردابی هم تعداد آنها اندک بود از این تلاشها طرفی نبست ، اما توانست چند نمونه از دو بالان و قاب بالان و
غشاء بالان به دست آورد . پانزده نوع ماهی دریایی که از انواع نو یافته ای بودند صید شد . چهار نوع آنها مشابه
انواعی بود که در ساحل شرقی امریکا دیده می شوند .
در 1835 داروین به هنگام دیدار از مجمع الجزایر گالاپاگوس اهمیت چندانی برای حیات جانوری قائل نشد اما
مشاهدات وی بعدا در تکوین نظریه تکامل به عنوان پایه به کار آمد . وی به جمع آوری نمونه های مختلف از همه
جزایر ادامه داد و همه آنها را در یک کیسه ریخت . در یادداشت های خود به اندازه منقارها و تنوع ساختار این پرندگان
اشاره می کند . داروین مشاهده کرد که شکل و رنگ لاک پشتهای جزایر متفاوت با هم فرق دارد .
سرانجام داروین از مشاهده تفاوتهای خاص باسترک های باغی متوجه قابلیت های موقعیت شد ، در جزیره متفاوت ،
انواع متفاوتی از این پرندگان وجود داشت . از خود پرسید چرا در جزایری از یک نوع صخره با یک ارتفاع و تقریبا با
یک نوع آب و هوا ، ساکنانی این قدر متفاوت دیده می شود ؟ این مشاهدات بعدا مبنای نظریه منشأ انواع و انتخاب
طبیعی شد .
چهار سال از سفر به اطراف امریکای جنوبی می گذشت و مأموریت نقشه برداری سواحل به انجام رسیده بود . بیگل
اینک می توانست مرحله دوم وظایف خود را آغاز کند و به سوی دریای جنوب و سفر اطراف جهان روانه شود .
توجه داروین در استرالیا به نحوه تأثیر مواد غذایی موجود بر جمعیت انسانی و جانوری جلب شد . وی در میان
جانورانی نظیر «پلاتی پوس» که در استرالیا زندگی می کند با جانوران نقاط دیگر جهان تفاوتهای فاحشی دید . مطالعه
تپه های مرجانی نواحی مختلف استرالیا ، مصالح تک نگاری درباره ساختار تپه های مرجانی و جزایر مرجانی نعلی
شکل را فراهم آورد .
داروین ملاحظه کرد که بر اساس نظرات لایل در کتاب «اصول زمین شناسی» در گذشته تغییرات مهمی در زمین
روی داده است و عوامل ایجاد کننده این تغییرات همان عواملی هستند که امروز هم در کارند . این کتاب به داروین
کمک کرد تا مقاطع تاریخی زمین را به خوبی بشناسد .

                                                                                                                        ادامه دارد ...