اتـــاق زیست

کارل ارنست فن بائر (Karl Ernest Von Baer- 1876-1792) در ایالت استونی در کشور روسیه در یک
خانواده تنگدست ولی اشرافی آلمانی متولد شد . در 1810 با اکراه به عنوان دانشجوی پیش پزشکی در دانشگاه
«دورپات» ثبت نام کرد . در حالی وی موفق به دریافت عنوان دکترای طب شد که کوچکترین تجربه آزمایشگاهی
نداشت . از این رو پس از فراغت از تحصیل به اتریش و آلمان سفر کرد و مدتی در ووتسبرگ مقیم شد و هم آنجا
برای اولین بار از داروخانه یک زالو برای تشریح خرید . در این شهر با گرو گذاشتن همه دارایی و صرف آخرین
دینار از دارایی های خود به مطالعات مستقل فیزیولوژی و کالبدشناسی تطبیقی پرداخت . پس از آن پیاده به برلن رفت
و زمستان 17- 1816 را در آنجا به تحقیق در کار پزشکی پرداخت .
سرانجام فن بائر در دانشگاه کونیگسبرگ استاد فوق العاده کالبدشناسی شد و سالهای بعدی را به کار در موزه
جانورشناسی گذراند . در این کار وی خود را به عنوان جنین شناسی درخشان و پر مهارت شناساند . چند سال بعد به
سمت ریاست دانشکده پزشکی برگزیده شد و در زمینه کالبدشناسی و فیزیولوژی به سخنرانی پرداخت ، مقام استادی
رسمی یافت ، در تهیه یک درسنامه فیزیولوژی مشارکت ورزید و به ریاست دانشگاه رسید .
فن بائر در 1828 سه رساله منتشر ساخت :
1-    «رساله – Epistle» که حاکی از کشف سلول تخم به وسیله او بود .
2-    «تفسیر– Commentar» که تفصیلی از «رساله» بود.
3-    «تاریخ رشد جانوران » که به صورت درسنامه استاندارد جنین شناسی در آمد .
در کتاب «تاریخ رشد جانوران» چهار پیشرفت اساسی در زمینه جنین شناسی ذکر شده است :
1-    توصیف سلول تخم پستانداران
2-    ارائه نظریه ای که به نام «نظریه لایه نطفه» مشهور است
3-    ارتباط کلی میان مراحل رشد جنین و مراحل تاریخ (تکامل نوعی یا تژادی) هر تژاد
4-    کشف نوتوکورد (Notochord- رشته ای از سلولها که به طور استوانه ای در پشت جنین قرار دارند .)
فن بائر آغاز رشد جنین را از لایه های برگ مانندی که می توانند به شکل لوله درآیند نشان داد . تشکیل لوله عصبی و
پوست خارجی از لایه بیرونی (اکتودرم) و ظهور لوله گوارش و غده های مربوط به آن از لایه درونی (اندودرم) و
پیدایش نسوج ارتباطی ، ماهیچه و دیگر اجزای احشایی از لایه میانی را هم توضیح داد .
فن بائر در مراحل مشابه رشد جنین های گوناگون چهار نظریه داشت که بعدا در تنظیم قوانین بیولوژیکی «هکل»
اهمیت یافت :
1-    در رشد ، مشخصات کلی قبلی از مشخصات ویژه ظهور می یابند .
2-    مشخصات خاص تر از مشخصات عام تر به وجود می آیند و در مرحله نهایی مشخصات کاملا خاص پیدایش می
یابند .
3-    در جریان رشد ، تمایز هر نوع از نوع دیگر به طور پیوسته ادامه می یابد .
4-    حیوانات عالی طی رشد از مراحل شبیه مراحل رشد جانوران پست تر می گذرند . فن بائر در رشد جانوران
متفاوت مراحل مرتبطی یافت اما نتوانست آن را به تکامل مربوط سازد .
علاوه بر این دستاوردها ، وی علم جنین شناسی را به طرق کلی تری هم تحت تأثیر قرار داده ، با انتشار کتاب
معروف خود استاندارد پژوهش های جنین شناسی را بالا برد و آنرا تا سطح یک دانش ارتقا داد . در این کتاب علت
تشکیل شیمه(عادت) ، تشکیل دستگاه جنسی و دفع ادرار و تشکیل ریه را توصیف کرده و به بحث درباره مراحل
تشکیل کانال گوارش و سیستم اعصاب پرداخته است .
کشف تخمدان واقعی پستانداران در 1828 به وسیله فن بائر اثر مهمی بر نتایج جنین شناسی نهاد . این کشف باعث شد
که تخم به عنوان یک واحد ریخت شناسی به حساب آید که پیدایش همه جانوران از آن نشأت می گیرد . فن بائر
سرانجام برای پرسش های ارسطو پاسخی یافت . وی در زیر میکروسکوپ تخم پستانداران را مشاهده کرد و اثری از
موجود شکل یافته در آن ندید و آنها را تنها توده ای بی شکل و تخصیص نا یافته دید . وی نخستین کسی بود که رد تخم
را تا جنین گرفت و «پدر جنین شناسی مدرن» نامیده شد .
فن بائر در اواخر عمر به عنوان عضو آکادمی «سنت پترزبورگ» به روسیه بازگشت . وی به عضویت انجمن
سلطنتی لندن هم برگزیده شد و مدال کاپلی گرفت و عضو وابسته آکادمی علوم پاریس شد و انجمن جغرافیا و نژاد
پرستی سنت پترزبورگ را بنیاد نهاد و مؤسس انجمن انسان شناسی آلمان گردید .
بلاخره هنگامی که چشم و گوشش معیوب شد به «دورپات» بازگشت و تا هنگام مرگ در 84 سالگی به سال 1876
در آنجا به مطالعه ادامه داد .