اتـــاق زیست

شاخه پروتوزوآ (جانوران تک سلولی)                          Phylum Protozoa     

 پروتوزوآ بیشتر جانوران تک یاخته ای میکروسکوپی هستند . اینها در سلسله جانوری پایین ترین
جانوران گروههای بزرگ می باشند و گروههای دیگرجانوران بافتی ، پریاخته یا متازوئرها هستند .
از لحاظ ساختمان ، یک پروتوزوئر با یک سلول از جانور متازوئر قابل مقایسه و تطبیق است .
ولی از نظر عمل و وظیفه یک موجود زنده (Organism) کاملی است و دارای توازن وتعادل
فیزیولوژیکی است و تمام اعمال ضروری زندگی یک جانور را انجام می دهد . بعضی از
پروتوزوئرها از لحاظ ساختمان بسیار ساده و بعضی دیگر پیچیده و دارای «اندام های سلولی
– cell organs یا Organelles» هستند . اندام های سلولی به کار اعمال حیاتی خاص
می خورند و از نظر عمل شبیه به دستگاههای جانوران پریاخته می باشند . بسیاری از
پروتوزوئرها زندگی مستقل دارند و یا به طور آزاد شنا می کنند ، درحالیکه بعضی بی حرکت و
بعضی هر دو صورت را دارا می باشند و کلنی هایی (Colonies) تشکیل می دهند . بقیه در
روی یا داخل بعضی از گونه های گیاهان و تمام انواع جانوران از پروتوزوئرها تا انسان زندگی
می کنند .
بسیاری از پروتوزوئرها برای جانوران بسیار کوچک دیگر به منزله غذا می باشند .
بعضی دیگر در تصفیه آب هایی که به وسیله صافی ها انجام می شود و بسترهای فاضلابها مفیدند
، ولی گونه های بیماری زا از قبیل عوامل اسهال خونی آمیبی ، مالاریا و بیماری خواب آفریقایی
به منزله ی تازیانه ای برای نوع بشر می باشند .
پروتوزوآ برحسب ساختمانها یا تشکیلاتی که برای حرکت دارند به پنج رده تقسیم می شوند :
1-    ماستیگوفورا(Mastigophora) ، یا تاژک داران دارای یک یا چند تاژک شلاق مانند.
2-    سارکودینا(Sarcodina) ، یا ریشه پایان (Rhizopods) با پاهای کاذب .
3-    اسپوروزوآ(Sporozoa) ، فاقد اندامهای سلولی مخصوص حرکت می باشند .
4-    سیلیاتا(Ciliata) ، یا مژکداران(Ciliates) که دارای مژک در سراسر زندگی می باشند .
5-    سوکتوریا(Suctoria) ، یا مکنده ها که در آغاز دارای مژک و در مراحل بلوغ دارای
شاخک اند .