اتـــاق زیست

توضیحاتی درباره ی کروکودیل ها ( تمساحان ) :
سازش های غذایی کروکودیل ها : تمساحان عمدتا در آب های راکد و باتلاق ها به سر می برند . علاقه مند
هستند طعمه های بزرگی را شکار کنند پس بایستی اولا طعمه را در مرز آب و خشکی بگیرند ، ثانیا تا حد
ممکن به آنها نزدیک شوند . به همین منظور چشم ها ، گوش ها و منافذ بینی به بالای سر منتقل شده اند . بر
این اساس قادرند تقریبا به فرم غوطه ور در بیایند و بدون دیده شدن به طعمه نزدیک شوند و در فرصت
مناسب طعمه را به درون آب کشیده ، ابتدا خفه کرده و سپس از آن تغذیه کنند . برای خفه کردن طعمه آن را به
عمق آب می کشند . در این زمان پلک سوم چشم ها را می پوشاند ، اسفنگتر ، نوستریل ها را مسدود می کند و
چین های پوستی روزنه ی گوش را می بندد .
برای جلوگیری از خفه شدن در اثر ورود آب به درون شش ها عضوی به نام اپی گلوت در تمساحان ایجاد شده
که قادر است منفذ تنفسی را ببندد ، به این ترتیب از ورود آب به شش جلوگیری می شود .
صفات تکاملی تمساحان : تمساحان در برخی صفات پیشرفتهایی حاصل کرده اند و آنها را به پرندگان و
پستانداران نزدیک کرده :
1.همانند پرنگان و پستانداران قلب چهار حفره ای دارند .
2.مجهز به دندان تکودنت اند همانند پستانداران .
3.همانند پرندگان و پستانداران دنده های دو سر دارند .
4.همانند پستانداران دارای دیافراگم اند که حفره ی سینه ای را از حفره ی شکمی جدا می کند اما دیافراگم آنها
با دیافراگم پستانداران همولوگ نیست .

 
 به امید خدا از هفته ی آینده در مورد ویروس ها خواهم نوشت   

ادامه ی صفات پرندگان :

 
مری در انتهای خود به چینه دان تبدیل می شود . این عضو محل ذخیره ی موادغذایی و همچنین محل مرطوب
کردن غذا است ضمن اینکه در کبوتر سانان مجهزبه سلول هایی است که مواد غذایی با غلظت بالای چربی در
هر دو جنس تولید کرده و به مصرف نوزاد می رسد و به آن شیر کبوتر می گویند . معده دو قسمتی است .
قسمت اول غده ای و حاوی آنزیم های گوارشی است که به آن پیش معده می گویند . قسمت دوم عضلانی است
و محل هضم مکانیکی است که به آن سنگدان می گویند و مجهز به سنگ ریزه است . در محل اتصال روده ی
باریک به رکتوم دارای دو سلوم کوچک است . در این اعضا میکروارگانیسم هایی است که قادر به تولید آنزیم
سلولاز بوده و سلولز موجود در مواد غذایی را هضم می کند . خود پرنده به تنهایی قادر به تولید سلولاز
نیست . دستگاه گوارش به کلوآک ختم می شود . قلب دارای چهار حفره با دیواره های کامل است . گلبولهای
قرمز هسته دار است . تنها رگی که خون را از قلب به طرف اندامها هدایت می کند قوس آئورتی راست است .
دمای بدن تابع محیط نبوده  و پرندگان اولین گروه از مهره داران اند که خون گرم اند . تنفس توسط شش های
اسفنجی و متراکم انجام می گیرد که به کیسه های هوایی خارج ششی مجهز شده اند . این کیسه ها علاوه بر
ذخیره ی اکسیژن باعث سرد شدن محیط داخلی و سبک شدن جانور هنگام پرواز می شود . ضمن اینکه برخی
ازآنها به درون استخوانها نیز نفوذ می کند و با انتقال هوا به داخل استخوان آنها را سبک تر می کند .
حنجره فاقد طناب صوتی است . عضوی به نام سیرنکس یا جعبه ی صوتی ، اصوات تولید شده را موزون می
کند . پرندگان آواز خوان سیرنکس بزرگتری دارند .این عضو در حد فاصل نای و نایژه مستقر می شود . کلیه
ها متانفریدی بوده و معمولا سه لوبی هستند . میزنای به کلوآک ختم می شود . مثانه ندارند . مغز بزرگ اما
صاف است . مخ و مخچه و لوبهای بینایی رشد خوبی دارند . اعصاب جمجمه ای 12 جفت.
لوبهای بویایی کوچک اند و گوش میانی تنها دارای یک استخوانچه به نام کلوملا است . گوش خارجی فاقد لاله
ی گوش است . چشم ها درشت و مجهز به پلک است . پلک سوم تا حدی شفاف است . درون چشم عضوی به
نام Pecten مشاهده می شود . به نظر می رسد که این عضو در تنظیم فشار داخلی چشم ، تطابق و تغذیه چشم
دخیل باشد . جدا جنس اند . نر ها مجهز به یک جفت بیضه اند ولی ماده ها دارای یک تخمدان و یک اویداکت
در سمت چپ هستند . به جز مرغابی ها ، در نر ها آلت تناسلی مشاهده نمی شود . لقاح داخلی است و با جفت
گیری همراه است و رفتارهای خاص جفت گیری Courtship)  ) در پرندگان دیده می شود . تخم گذارند .
تخمها از نوع پر زرده است و توسط پوسته ی آهکی محافظت می شود و پس از خروج معمولا توسط جنس
مونث تخمها گرم نگه داشته می شوند ( به این عمل اینکوبه شدن(incubation) می گویند ) .
نوزاد متولد شده در گروهی فاقد پر بوده . چشم ها باز نیست و فابلیت تحرک ندارند . به این گروه Altricial
می گویند مثل جوجه ی کبوتر . در دسته ی دیگر نوزاد رسیده بوده و دارای پر است ، چشمها باز و متحرک
است .به این گروه Precocial می گویند مثل جوجه ی مرغ  . پرندگان دارای رشد و نمو مستقیم هستند و
مراقبت والدینی در آنها  به خوبی دیده می شود .  

Class Aves  رده ی پرندگان :
اعضای این رده بر خلاف اعضای سایر رده ها دارای خصوصیات منحصر به فردی هستند که آن ها را به
صورت یک گروه کاملا همگن در آورده است . بر این اساس کمتر کسی نمونه یا نمونه هایی از پرندگان را در
سایر رده ها قرار می دهد . به عبارتی دیگر پرندگان آنقدر از نظر ظاهری مشخص اند که با هیچ گروه
دیگری اشتباه نمی شوند .
خصوصیات کلی پرندگان : سطح بدنشان از پر پوشیده شده است . بدن کم و بیش دوکی شکل است و از سر و
گردن و دم به وجود آمده اند . گردن بلند و انعطاف پذیر است اما دم کوتاه است .  استخوان های آرواره تبدیل
به منقار شده . اندامهای حرکتی دو جفت اند که جفت اول تبدیل به بال شده ، مجهز به سه انگشت است و برای
پرواز ساخته شده است .
جفت دوم یا پاها مجهز به چهار انگشت است و جهت راه رفتن ، دویدن ، بالا رفتن ، شنا کردن ، سر خوردن و
شکار رفتن تخصص پیدا کرده اند . انتهای انگشتان پا چنگال دار است . اسکلت خارجی شامل پر ، فلس ،
چنگال و غلاف شاخی منقار است که همه ی این اعضا از اپیدرم ناشی می شود . دارای پوستی خشک و بدون
غده هستند ، تنها غده ی موجود در پوست Preen gland  است که در انتهای سطح پشتی و در قاعده ی دم
قرار گرفته است . ترشحات این غده توسط منقار بر روی پر ها کشیده می شود و ضمن مرتب کردن آنها
خاصیت ضد آب به آنها می دهد . به این ترتیب در آبزی ها در هنگام غوطه وری از سنگین شده آنها جلو
گیری می شود . عضلات سینه ای که نقش اصلی را در پرواز در اختیار دارند کاملا رشد یافته است و عضله
ی اصلی بدن را تشکیل می دهد . اسکلت داخلی کاملا استخوانی ، کاملا سبک و کاملا  مستحکم است .
استخوانهای دراز به خصوص توخالی بوده و از هر سمت استخوان ، زوائدی به سمت یکدیگر کشیده می
شود . بدین ترتیب درون استخوان یک حالت اسفنجی می گیرد که هوا در این حفرات حبس شده و استخوان را
سبک تر می کند . 
تعداد مهره های گردن بر خلاف مهره داران ثابت نبوده و متغیر است . استخوان جناغ رشد یافته و مجهز به
یک تیغه ی عمودی به نام Carina یا keel است . این استخوان موقعیتی را برای استقرار عضلات سینه ای
فراهم می کند .
استخوان های Ischium  و Pubis که از اعضای تشکیل دهنده ی کمربند لگنی اند به هم جوش نخورده اند .
بدین ترتیب پرنده ی ماده قادر است تخم های بزرگ را دفع کند . البته در جنس نر و ماده دو نیمه ی کمر بند
لگنی فاصله ی کمی دارند که این حالت در جنس نر تا آخر عمر باقی می ماند اما در ماده با اولین تخم گذاری
از هم فاصله می گیرد .

        
( ادامه ی صفات پرندگان را به امید خدا در هفته ی آینده توضیح خواهم داد . )

با سلام
از شما دوست عزیز به علت تاخیر چند هفته ای در نوشتن مطالب جدید
بدلیل امتحانات پایان ترم عذر خواهی می کنم .                         

                                                               با تشکر

                                                            امین درخانی

 
رده بندی خزندگان :
بطور کلی در بین گروه های مختلف جانوری معیارهایی جهت رده بندی مورد استفاده قرار می گیرد مثلا در
دو زیستان بودن یا نبودن دم و بودن یانبودن اندام های حرکتی مبنای تقسیم بندی است . در حالی که در
خزندگان وجود یا عدم وجود و تعداد حفره یا حفراتی در جمجمه معروف به پنجره گیجگاهی مبنای رده بندی
قرار گرفته است .
بر این اساس خزندگان به پنج زیر رده تقسیم می شوند : 1- Anapsida . 2- Euryapsida .3- Synapsida .
4- Diapsida . 5- Parapsida .

Anapsida -1 : اعضای این زیر رده فاقد پنجره ی گیجگاهی در جمجمه هستند . به عنوان قدیمی ترین
خزندگان هستند و لاک پشتان به این گروهتعلق دارد .
Chelonia ( لاک پشتان ) : دارای بدنی کوتاه ، تقریبا بیضی شکل اند .اندامهای حرکتی چنگال دار یا پرده دار
و باله مانند است . بدن آنها توسط قاب پشتی carapace و قاب شکمی Plastorn احاطه شده و جهت خروج
سر و دم و دست و پا منافذی ایجاد شده . مهره های سینه ای و دنده ها به جداره ی داخلی کاراپاس جوش
خورده اند . استخوان Quadrate یا مکعبی بی حرکت است . ( این استخوان اتصال دهنده ی فک پایین و
جمجمه است ) . جناق ندارند . دندان ندارند . فک آنها دارای زوائد شاخی است .منفذ کلوآک آنها طولی است .
اندام جفت گیری در نر منفرد و ساده است .

Euryapsida -2 : اعضای این زیر رده در هر سمت جمجمه دارای یک پنجره ی گیجگاهی هستند که در
بخش فوقانی حد فاصل استخوانهای Post Orbital  و Squamosal قرار میگیرند . اعضای این زیر رده
امروزهمه منقرض شده اند .

Synapsida -3  : در هر سمت جمجمه دارای یک پنجره ی گیجگاهی اند که در بخش پایینی حد فاصل
استخوانهای Post Orbital  و Squamosalقرار می گیرند . اما گروهی  از آنها قبل از انقراض تکامل یافته
وپستانداران را بوجود آورده اند .

Diapsida -4  : اعضای این زیر رده در هر سمت جمجمه دارای دوپنجره ی گیجگاهی اند که در بخش
فوقانی و تحتانی حد فاصل استخوانهای Post Orbital و Squamosal قرار می گیرند .
پرندگان از این گروه ناشی شده اند و مارها ، مارمولک ها و کروکودیل ها نمایندگان زنده ی این زیر رده
هستند .
Squmata : اندازه ی متوسطی دارند . نسبتا پیشرفته اند . اندامهای حرکتی به چنگال ختم می شود . عده ای از
مارمولک ها و همه ی مارها فاقد اندام حرکتی اند . استخوان کوادرات متحرک است . منفذ کلوآک عرضی
است . نر ها دارای آلت تناسلی دو گانه بنام همی پنیس هستند و به دو زیر راسته ی Lacertilia ( مارمولک
ها ) و Ophilia  (مارها ) تقسیم می شوند .
Crocodilia : خزندگان پیشرفته دارای جثه ی بزرگ و گوشت خوارند . دم طویل و قوی دارند که از طرفین
فشرده شده است . اندامهای حرکتی کوتاه و پر قدرت و مجهز به چنگال و پرده است . پوست مجهز به فلس
های درشتی است . استخوان کوادرات متحرک است . دنده ها دو سر هستند . دندانها تکودنت هستند . منفذ
کلوآک طولی است . نر ها دارای یک آلت تناسلی هستند .

Parapsida -5  : اعضای این زیر رده در هر سمت جمجمه دارای دو پنجره ی گیجگاهی اند که در حد فاصل
استخوانهای  Post Frontal و Supra Temporal  قرار می گیرند . این زیر رده نیز در حال حاضر فاقد
نماینده ی زنده است .