سفارش تبلیغ
صبا ویژن

اتـــاق زیست

صفحه خانگی پارسی یار درباره

جانورشناسی بی مهرگان (11)

زیر سلسله ی پرسلولی های راستین  Sub Kingdom Eumetazoa    

این زیر سلسله شامل گونه هایی است که در دو طبقه بر حسب تقارن و یا لایه های
رویشی آرایش یافته اند .
طبقه ی اول : تقارن شعاعی ها(دو برگه رویانی ها – Radiata(diploblastica) ) :
این طبقه در بر گیرنده جانورانی است که تقارن شعاعی دارند و از دو لایه ی
رویشی تشکیل یافته اند .این طبقه مشتمل بر دو شاخه ی ، کیسه تنان(Cnidaria)
و شانه داران (Ctenophora) است .

طبقه ی دوم : دو طرفی ها (سه برگه رویانی ها – Bilateria(triploblastica)) :
این طبقه در برگیرنده ی جانورانی است که تقارن دو طرفه و به عبارتی دیگر سه
لایه ی رویشی دارند و از کرمهای پهن تا انسان را در برمی گیرد . این طبقه بر
اساس فاقد ، کاذب و یا حقیقی بودن حفره ی عمومی به سه زیر طبقه به نام های
بی حفرگان ، حفره داران کاذب و حفره داران حقیقی تقسیم شده است .

 
                  
 «مطلب بعدی : معرفی مختصر شاخه ی مرجانیان»


جانورشناسی بی مهرگان (10)

 

شاخه ی اسفنجها  Phylum Porifera                                     
مشخصات عمومی اسفنجها :
1-    از ابتدایی ترین جانوران چند سلولی هستند .
2-    به شکلهای گوناگون از جمله گلدانی ، استوانه ای ، فنجانی ، پنکه ای ، قارچی ،
نعلبکی شکل و یا غیره دیده می شوند .
3-    اندازه ی آنها از چند میلیمتر تا حدود 2 متر گزارش شده است که به رنگهای زرد
، خاکستری ، قرمز ، نارنجی و غیره دیده می شوند .
4-    اکثرا جمعی و در یازی هستند .
5-    ممکن است تقارن شعاعی (Radial symmetry) داشته یا نداشته باشند .
6-    بدن آنها از سه لایه اکتودرمی ، مزوگلیا و آندودرمی تشکیل یافته است .
7-    اسکلت محافظتی به نام اسپیکول (Spicule) از جنسهای آهکی ، سیلیسی و یا
اسپونژین دارند .
8-    دستگاه عصبی (Nervous system ) ندارند .
9-    هضم در آنها درون سلولی است .
10-                       دستگاه دفعی وازنشی (Excretory system) و دستگاه تنفس در
آنها به روش انتشار صورت می گیرد .
11-                       بالغ به صورت ثابت ولی دارای لارو متحرک است .
12-                       تولید مثل غیر جنسی از طریق جوانه زدن ولی جنسی به وسیله ی
اسپرم و تخمک صورت می گیرد .

رده بندی اسفنجها :
بر حسب اسکلت ساختمانی شامل چهار رده به قرار زیرند :
1-     اسفنجهای آهکی (Calcispongiae)
2-     اسفنجهای شیشه ای (Hyalospongiae)
3-     اسفنجهای معمولی (Demospongiae)
4-     اسفنجهای پروتئینی (Sclerospongiae)

فیزیولوژی اسفنجها :
همه ی اعمال حیاتی اسفنجها به جریان آبی بستگی دارد که از طریق سیستمی ساده یا
پیچیده به نام دستگاه شبکه ی آبی وارد اسفنج شده و از آن بیرون می رود . بر همین
اساس شبکه ی موجود در اسفنجها را به سه دسته به شرح زیر تقسیم کرده اند :
1-    نوع آسکونوئید یا حفره ی تاژکدار(Ascon Type)
2-    نوع سیکونوئید یا کانالهای تاژکدار(Sycon Type)
3-    نوع لئوکونوئید یا سبد های لرزان(Leuconoid Type)

 

 

                       «مطلب بعدی : زیر سلسله ی پرسلولی های راستین»

 

 


جانورشناسی بی مهرگان (9)

زیر سلسله ی شبه جانوران Sub Kingdom Parazoa                       

مشخصات عمومی پارازوآ :
با بدنی تشکیل یافته ازچندین سلول به جانوران شباهت ندارند ،به همین دلیل به آنها
شبه جانوران می گویند . استقلال سلولی تا حدود زیادی در آنها گزارش گردیده ولی
دستگاه عصبی و اندام جنسی مشخصی ندارند . به هر دو روش غیر جنسی و جنسی
تولید مثل می کنند و مراحل رشد آنها از طریق لاروی به نام آمفی بلاستولا
(Amphiblastula) و یا پارانشیمولا (Parenchymulaصورت می گیرد .
این سلسله در بر گیرنده ی دو شاخه ی اسفنجها (Porifera) و صفحه شکلان
(Placozoa) است .

 
شاخه ی صفحه شکلان  Phylum Placozoa                                    
شاخه ی پلاکوزوآ در سال 1971 توسط  کی . جی . گرل (K.G.Grell) معرفی شد
و شامل گونه ای است که تریکوپلاکس ادهرنس(Trichoplax adhaerens) نام
دارد .این جانداران کوچک دو تا سه میلیمتری و دریازی ، قبلا لارو مزوزوئن ها یا
کنیدارین ها (مرجانیان – Cnidaria) تصور می شدند . بدن ، ورقه مانند است ،
تقارن ندارند ، اندام ندارد و در آن ، دستگاه ماهیچه ای یا عصبی دیده نمی شود .
بدن جانور شامل یک اپی تلیوم پشتی از سلول های پوششی و کرات شفاف ، یک
اپی تلیوم قطور شکمی با سلول های تک هسته ای که در سطح شکمی قرار دارد
(سلول های استوانه ای) ، سلول های غده ای بدون مژک و فضای بین دو اپی تلیوم
است که مایع و سلول های رشته ای دارد . این جانداران ، روی منبع غذایی خود لیز
می خورند و آنزیمهای گوارش را در آنجا ترشح کرده ، مواد حاصل آمده را جذب
می کنند . گرل ، تریکوپلاکس را دیپلوبلاستیک (دو لایه – Diploblastic) می
شمارد که در آن ، اپی تلیوم پشتی اکتودرم و اپی تلیوم شکمی آندودرم است ، زیرا
نقش تغذیه ای دارد . جایگاه فیلوژنتیک پلاکوزوئن ها نا مشخص است ، اما ظاهرا
به اسفنجها بسیار نزدیکند .

 

                             «مطلب بعدی : مختصری از اسفنجها»


جانورشناسی بی مهرگان (8)

رده ی رومبوزوئن ها Class Rhombozoa                                                    

رومبوزوئن ها در بدن کلیه سرپایان کف زی (اکتوپوس ، ماهی مرکب و غیره ) به سر می
برند . حالت بلوغ که ورمیفرم (Vermiform یا Nematogen) نام دارد ، دراز و باریک
است . سلول های داخلی و تولید شده ، لاروی کرم مانند پدید می آورند که رشد می کند و به
مرحله تولید مثلی می رسد . وقتی که جمعیت این جانوران زیاد می شود ، سلول های تولید
مثلی بعضی از افراد بالغ به ساختاری گناد مانند تبدیل می شود و گامت های نر و ماده ایجاد می
کند . تخم های حاصل از ترکیب گامت ها ، به لاروی مژکدار تبدیل می شوند که هیچ شباهتی
به والدین ندارد . این لاروها همراه ادرار میزبان وارد آب دریا می شوند . بقیه چرخه زندگی
مشخص نیست ؛ زیرا لاروها فورا وارد بدن میزبان جدید نمی شوند .

 
رده ی ارتونکتیدا                                                     Class Orthonectida         
ارتونکتید ها انگل بی مهره های مختلفی هستند که ستاره های شکننده ، نرم تنان دو کفه ای
، کرمهای پلی کت و نمرتین ها از آن جمله اند . چرخه ی زندگی شامل مراحل جنسی و غیر
جنسی است . مرحله ی غیر جنسی کاملا با آنچه در رومبوزوئن ها دیده می شود تفاوت دارد
؛ یعنی ، شامل توده ی سلولی چند هسته ای به نام پلاسمودیوم است که سرانجام پس از
تقسیمات مکرر ، نرها و ماده ها را حاصل می آورد .

 

                        «مطلب بعدی : زیر سلسله ی شبه جانوران»


جانورشناسی بی مهرگان (7)

سلسله ی انیمالیا (جانوران چند سلولی) Kingdom Animalia                               

 
سلسله ی جانوران چند سلولی و یا به عبارتی متازوآ (Metazoa) را به سه زیر رده به نام های ،
میانزیان پست (Mesozoa) ، شبه جانوران (Parazoa) و پرسلولی های راستین
(Eumetazoa) تقسیم کرده اند .

 
زیر سلسله ی میانزیان پست Sub Kingdom Mesozoa                                    
زیر سلسله ی میانزیان پست در لاتین از دو بخش Zoan به معنی حیوان و Meso به معنی
میان تشکیل شده است که برای نخستین بار توسط وان بندن (Van-benden) فرانسوی به
سال 1876 شناسایی شد . این زیر سلسله در برگیرنده یک شاخه به همان نام است . بنا به نظر
بندن شاخه ی مزوزوآ همان حلقه ی گمشده و رابط بین آغازیان و چند سلولی ها است .
مشخصات عمومی میانزیان :
1-    دارای ساختمان کامل تری با چندین سلول نسبت به پروتوزوآ هستند .
2-    تماما انگلی اند و در بدن بی مهرگان دریازی یافت می شوند .
3-    دارای اندازه ای به طول 7-5/0 میلیمتر هستند .
4-    بیشتر آنها فقط 30-20 سلول دارند که در دو لایه ی مرکزی و محیطی آرایش یافته اند .
5-    بدنی به ظاهر کرمی شکل ، مژه دار و دولایه دارند که لایه های آن با لایه های بدن جانوران
پر سلولی فرق می کند .
6-    در قسمت مرکزی بدن سلول ویژه ای موظف به تشکیل سلول های جنسی و یا جسم تولید
(Reproductive body)مثلی است که از نمو آن لاروی در درون بدن موجود مولد به
وجود می آید .
7-    چرخه ی زندگی جنسی و غیر جنسی متناوب یا غیر متناوب دارند .
8-    این شاخه در بر گیرنده ی دو رده به نامهای ، رومبوزوآ ( Rhombozoa) و ارتونکتیدا
Orthonectida) است .


               
« مطلب بعدی : معرفی مختصر دو رده ی رومبوزوآ و ارتونکتیدا »

 

  • رده بندی از کتاب جانورشناسی بی مهرگان ، تألیف دکتر شاهرخ پاشایی راد (1384)